Niet lang geleden beweerde ik dat Israël in Gaza een politiek van volkerenmoord voert. Ik aarzelde om dat zeer beladen woord te gebruiken en toch besloot ik om het te doen. De reacties die ik kreeg wezen op groot ongemak bij het gebruik van die term. Ik dacht opnieuw na over de term, maar kwam tot een nog sterkere overtuiging: het is de enige geschikte term om te beschrijven wat Israël aan het doen is in Gaza." Aan het woord is de Israëlische historicus Ilan Pappe. Deze en andere onverbloemde uitspraken hebben van Pappe een persona non grata gemaakt in Israëlische academische milieus. Hij behoort tot de zgn. 'New Historians', een losse (en politiek zeker niet gelijkgestemde) groep historici die twee decennia geleden begon met een fundamentele revisie van de Israëlische geschiedenis en met de ontmaskering van een aantal mythes, o.a. over de oprichting van Israël en het daartoe gebruikte geweld. De New Historians maakten daarbij gebruik van de Israëlische militaire archieven en (in veel mindere mate) van Palestijnse bronnen en ooggetuigenverslagen. Ondanks aanvankelijke tegenstand vinden hun ideeën in bepaalde (progressieve) kringen steeds meer ingang, vooral omwille van het moeilijk te weerleggen bewijsmateriaal. Het feit dat Pappe inmiddels verkozen heeft om Israël te verlaten en zijn onderzoek in het buitenland verder te zetten, zegt veel over het intellectuele klimaat in Israël en de bereidheid om de pijnlijke vragen te stellen. Daarover laat Pappe ook in zijn recentste studie weinig twijfel bestaan. Hij heeft het expliciet over "het onvermogen van de Israëli's om het trauma van de Palestijnen te erkennen." Die erkenning is voor Pappe de absoluut noodzakelijke eerste stap naar een rechtvaardige oplossing voor wat al decennia geboekstaafd staat als het Palestijns-Israëlische probleem. De erkenning van het Palestijnse trauma is voor Israeli's op hun beurt traumatisch omdat het van hen een grondige herziening van de geschiedenis vraagt. In zijn studie De etnische zuivering van Palestina introduceert Pappe een nieuw paradigma in de (Israëlische) geschiedschrijving van de gebeurtenissen van 1948. Hij gebruik daarvoor opnieuw een onverbloemde en beladen term, en opnieuw maakt hij duidelijk dat dit de enige juiste term is. Met de hulp van gedetailleerde gegevens maakt Pappe brandhout van de (binnen Israël nog steeds gangbare) opvatting dat de meeste Palestijnen in 1948 vrijwillig hun dorpen verlieten om de Arabische legers doortocht te verlenen in hun strijd tegen Israël. Ook van het overgeleverde beeld van een 'onafhankelijkheidsoorlog' laat hij niets heel. Voor Pappe is het duidelijk dat er een expliciet Israëlisch plan voor etnische zuivering voorlag en dat dit ook werd uitgevoerd: in zes maanden tijd werden 800.000 Palestijnen ontheemd, 531 dorpen verwoest en elf stadswijken van hun bewoners ontdaan. Voor Pappe is het eveneens duidelijk dat het hier gaat om een misdaad tegen de menselijkheid. Toch is die misdaad in de geschiedenis collectief ontkend, niet alleen door Israël, maar ook door het Westen. Hij heeft het over "de memoricide van de Nakba". De 'nakba' is de naam die de Palestijnen geven aan de catastrofe van 1948. De opzet van het zionisme was (en is nog steeds) een 'wit' fort te bouwen en te verdedigen tegen de 'zwarte' (i.e. Arabische) wereld. Tegen de achtergrond van de actuele verrechtsing van de Israëlische politiek en van het overwicht van het ideologische spreken over de historische feiten, is een boek als dat van Pappe meer dan noodzakelijk om een samenleving intellectueel enigszins in balans te houden. [Erwin Jans] Verberg tekst

Een kritische verhandeling over hoe de Israëlische Onafhankelijkheidsoorlog van 1948, in het Arabisch de Nakba (ramp) genoemd, leidde tot een van de grootste gedwongen migraties uit de moderne geschiedenis. Circa een miljoen mensen werden uit hun huizen verdreven, Palestijnse dorpen werden verwoest, burgers werden vermoord. Historicus llan Pappe verwijst de mythen over de stichting van de staat Israël naar de prullenmand en toont hoe de zionisten zich in 1948 schuldig hebben gemaakt aan etnische zuiveringen. Ook wijst hij erop hoe de internationale gemeenschap wist van de misdaden, maar bewust niet ingreep. ‘De Nakba’ is overtuigend en scherpzinnig geschreven. Voor geoefende lezers met verregaande interesse in het onderwerp. Met historische foto’s en kaarten in zwart-wit. Ilan Pappe (1954) is professor geschiedenis aan de Universiteit van Exeter. Hij was tot 2007 docent politieke wetenschappen in Haifa en is een van de meest vooraanstaande historici uit Israël.